Fantasia bij Sweelinck: een fantasierijk lustrum

Dit voorjaar speelt het UvA-Orkest J.Pzn Sweelinck het spectaculaire lustrumprogramma Fantasia. Het Sweelinckorkest werd opgericht in 1878 en is daarmee het oudste symfonieorkest van Amsterdam. Dit jaar bestaat het orkest 145 jaar en viert het dus zijn 29ste lustrum. Sweelinck bestaat uit ruim zeventig studenten van zowel Amsterdamse universiteiten en hogescholen als studenten uit andere steden die samen enthousiast musiceren op hoog niveau.

Een Fantasia is een vrij muziekstuk, dat bestaat uit bekende melodieën en fragmenten uit volksmuziek. ‘Fantasia’ en ‘fantasie’ zijn beide afgeleid van het Griekse woord ‘phantasia’, dat ‘inbeelding’ of ‘verschijning’ betekent. Tevens is Fantasia een verwijzing naar de gelijknamige film van Walt Disney, waarin iconische klassieke werken door middel van animatie tot leven worden gebracht. In deze film komen zowel L’Apprenti sorcier als De vuurvogel (1919 Suite) voor, twee van de stukken die te horen zullen zijn tijdens het lustrumconcert van het Sweelinckorkest. L’Apprenti sorcier van Paul Dukas is een symfonisch gedicht gebaseerd op het gelijknamige gedicht van Johann Wolfgang von Goethe, waarin een tovenaar zijn leerling alleen laat in zijn werkplaats, met catastrofale gevolgen als resultaat. Verder speelt het orkest De vuurvogel (1919 Suite) van Igor Stravinsky, de orkestsuite van het betoverende gelijknamige ballet. Dit is een fantasierijk sprookje, waarin de betekenis van het woord ‘phantasia’ dus goed te zien is. Hiernaast wordt ook Alborada del gracioso van Maurice Ravel gespeeld. Dit stuk is een georchestreerde versie van één van de vijf delen van Ravels piano suite Miroirs en kent een exotisch Spaans karakter. Tot slot speelt Sweelinck na de pauze Concert voor orkest van Béla Bartók. Deze vijfdelige compositie draagt de enigszins tegenstrijdige naam ‘concert’, door de solistische en virtuoze behandeling van de verschillende orkestsecties. In Concert voor orkest zijn vele volksmelodieën te herkennen, wat het stuk tot een virtuoos ‘fantasia’ maakt.